Grootste specht van Europa laat zich horen
Mannelijke zwarte specht, te herkennen aan zijn rode ‘petje’, bij een vers uitgehakte nestholte. Fotocredits: Jeroen van Wijk, Geldersch Landschap & Kasteelen.
Wie in het vroege voorjaar een boswandeling maakt, kan het bijna niet ontgaan: de roffel van een specht. Aan het einde van de winter en het begin van de lente galmt het typische, timmerende geluid rijkelijk door de bossen. Door met hun snavel razendsnel tegen een, vaak dode, tak of stam te hakken, maken spechten hun aanwezigheid kenbaar aan soortgenoten. Op deze manier bakenen de vogels hun territoria af en laten ze elkaar weten op zoek te zijn naar een partner. Wat de zang is voor bijvoorbeeld een merel, is de roffel dus voor een specht!
Niet iedere roffel is echter hetzelfde. In Nederland komen zes verschillende soorten spechten voor: De draaihals, grote bonte, middelste bonte en kleine bonte specht, groene specht en zwarte specht. Laatstgenoemde is de grootste spechtensoort van Europa, wat niet meteen inhoudt dat deze ook het makkelijkst te zien is. Integendeel! De zwarte specht is behoorlijk schuw en verstopt zich vaak voor mensen door aan de andere kant van een boomstam te gaan zitten. Wil je deze unieke bosbewoner toch waarnemen, dan is het vroege voorjaar (maart-april) een uitstekende periode. Dit is namelijk de tijd van het jaar waarin de zwarte spechten baltsen en een nest uithakken. Regelmatig wordt er geroffeld vanuit de top van een dode boom. Het geluid is te vergelijken met een mitrailleur. Naast het roffelen, laten zwarte spechten in het voorjaar verschillende karakteristieke roepen horen. In vlucht klinkt een luid “kru-kru-kru…” en in zit een ietwat klagend “kli-èèèhh”. Ook laten zwarte spechten in het voorjaar een lachende roep horen, en lijkt de roep tijdens het baltsen enigszins op die van een kauw.
Ze bouwen een flink nest. Dat moet ook wel want doorgaans volgroeien drie tot vijf spechten tot een lichaamslengte van zo’n 50 centimeter! Vrijwel ieder voorjaar hakken zwarte spechten een nieuwe nestholte uit. Hiermee vervult de specht een belangrijke rol in bosecosystemen door nestgelegenheden of schuilplaatsen te creëren voor verschillende andere diersoorten, zoals de bosuil, holenduif, boommarter en vleermuis.
Zelf op zoek gaan naar de grootste specht van Europa? Bezoek dan een groot bosgebied met veel beuken. Het herkennen van geluiden is bij het zoeken naar vogels van essentieel belang, dus beluister deze van tevoren. Ontdek je toevallig een ‘actieve’ nestholte, bewaar dan een afstand van enkele tientallen meters tot de boom. De zwarte specht is namelijk erg verstoringsgevoelig! Een verrekijker is dan ook zeker een aanrader!
Jeroen van Wijk is een jonge natuurfotograaf met een masteropleiding in bos- en natuurbeheer. Zes keer per jaar gaat hij voor Geldersch Landschap & Kasteelen op pad en doet hij door middel van tekst en beeld actueel verslag van het moois dat de natuur in Gelderland te bieden heeft.
