Raad van Europa rapporteur Jan Markink: Mensen centraal bij digitalisering

Overheden moeten meer werk maken van digitalisering. Daarbij moet niet technologie, maar mensen centraal staan. Hiervoor pleitte Jan Markink deze week bij de Raad van Europa tijdens de presentatie van zijn rapport over digitalisering. Het rapport roept op tot het creëren van een inclusieve, duurzame digitale samenleving. Markink: “Om dat te bereiken moeten we persoonsgegevens beter beschermen, cybercriminaliteit aanpakken en zorgen dat iedereen mee kan doen.”

Raad van Europa en digitalisering
De Raad van Europa beschermt de rechtstaat, democratie en mensenrechten in Europa. Dit doet ze onder andere met het Europees Hof van de Rechten voor de Mens. Sinds Rusland in 2021 onder druk van andere lidstaten uit de raad stapte, zijn er 46 lidstaten. Belangrijk onderdeel van de raad is het Congres van Lokale en Regionale Overheden. Gelders gedeputeerde Jan Markink is één van de Nederlandse afgevaardigden en rapporteur digitalisering. Het congres omarmde tijdens de 43e sessie het rapport Smart Cities and Regions en nam de aanbevelingen over.

Mensen centraal bij duurzame digitalisering
Smart Cities and Regions beschrijft de kansen en bedreigingen van digitalisering en doet aanbevelingen aan lokale en landelijke overheden. Markink: “Digitalisering is een enorme kans om het leven van inwoners en onze dienstverlening te verbeteren. Maar dat lukt alleen als we mensen en hun behoeften centraal stellen.

Het rapport pleit ervoor dat overheden actiever aan de slag gaan met digitalisering en het gebruiken om mensenrechten, democratie en verduurzaming te ondersteunen. Markink: “We staan voor enorme opgaven in verduurzaming. Zonder digitalisering gaan we die doelen niet halen.”

Digitale kloof verkleinen
Naast dat het rapport doelen stelt, worden ook de grootste knelpunten en bedreigingen benoemd. Markink: “Digitalisering kan bruggen bouwen tussen mensen, maar ook de kloof in onze samenleving vergroten. Kwetsbare groepen komen nu minder mee in de digitalisering, ook is er in grote delen van Europa een groot verschil tussen stad en platteland. We moeten mensen helpen digitaliseren, maar ook zorgen voor andere voorzieningen voor mensen die de digitaliseringsslag nu niet kunnen maken.”

Cybercriminaliteit aanpakken
Andere belangrijke voorwaarde is de aanpak van cybercriminaliteit. Markink: “We zijn enorm kwetsbaar. Ook gemeenten en provincies krijgen steeds meer te maken met cyberaanvallen.” Landelijke overheden kunnen hier volgens het rapport een rol in spelen, bijvoorbeeld door ambtenaren te trainen. Het rapport noemt het Centrum voor Veiligheid en Digitalisering in Apeldoorn als goed initiatief.

Privacy beschermen
De belangrijkste voorwaarde voor een goed werkende digitale samenleving is zorgen dat het recht op privacy er ook is. Inwoners moeten ervan uit kunnen gaan dat de overheid zorgvuldig en transparant omgaat met hun gegevens. Het rapport verwijst naar het onderzoek naar de invloed van digitalisering op de samenleving van iHUB bij de Radboud Universiteit.

Verantwoordelijk bestuurder aanwijzen
Markink: “Digitalisering is een belangrijke voorwaarde voor of en hoe wij als overheden ons werk kunnen doen. Naast dat het een landelijk speerpunt is, moet dit ook bij gemeente- en provinciebesturen een prominente plek krijgen. Gelderland moet wat mij betreft daarin tot de top 3 behoren.” Volgens Markink zou het goed zijn als na de komende Statenverkiezingen 2023 alle coalities een bestuurder verantwoordelijk maken voor dit thema. “Dit rapport is daar een uitstekende hulp voor.” aldus Markink.

Op 1 juni 2023 vergadert de Commissie Goed Bestuur van de Raad van Europa in Arnhem. Dan zal verder besproken worden hoe het rapport Smart Cities and Regions en de aanbevelingen door de lidstaten in de praktijk gebracht kunnen worden.